Grutto
Vorig jaar had ik mij voorgenomen om in 2019 te proberen het leven
van de Grutto in een beeldverhaal vast te leggen.
In dit blog volgt een verslag van 17-03-2019 tot en met 28-05-2019.
De foto's staan in chronologische volgorde en geven een beeld
van het leven van de Grutto in de polder vanaf het moment dat
ze hun plek innemen in de broedgebieden.
Een belangrijke vraag die tevens speelt is of er hoop is voor de Grutto en andere weidevogels.
Om met dat laatste te beginnen:
Daar kan ik na dit jaar volmondig JA op zeggen.
Het besef begint duidelijk door te dringen dat er dingen moeten veranderen
in de Nederlandse weidegebieden, willen de weidevogels een toekomst hebben.
Was hier vorig jaar al iets van te merken in "mijn" polders,
dit jaar was het overduidelijk te zien dat er een grote omslag heeft plaats gevonden.
Het maaibeleid is drastisch omgegooid.
Bijna alle bermen werden tot eind juni met rust gelaten.
Ipv bruine, kale bermen zoals ik voorgaande jaren zag,
was er nu een welige begroeiing langs de wegen.
Overal bloemen, hoog gras en kruiden waardoor de polder er
veel mooier en aantrekkelijker uitzag.
Niet alleen de ongemaaide bermen zorgde voor een overvloed aan insecten,
ook een aantal boeren hebben duidelijk hun maaibeleid aangepast.
Tevens zijn er stukken land overgegaan in de handen van andere eigenaren,
die ook een beter (voor de natuur) maaibeleid voeren.
Het was zeer duidelijk te merken dat de weidevogels er profijt van hebben gehad.
Ik zag dit jaar veeeeel meer alarmerende vogels wanneer er weer
eens een kraai of meeuw over kwam vliegen.
Ik heb begrepen dat het broedsucces in bv de Eempolders sinds tijden
niet zo hoog geweest was.
Schattingen gingen uit van 500 broedparen op een betrekkelijk klein gebied.
Een heel groot succes voor de beheerders, die zelf spreken over
een "monsterachtig" succes.
Mijn ervaringen in de polders waar ik altijd kom, waren ongeveer hetzelfde.
Grutto (17-03-2019)
Begin februari komen de eerste Grutto's druppelsgewijs ons land binnen.
Eerst moeten ze ervoor zorgen dat ze hun lichaamsgewicht op peil brengen,
want de lange reis vreet energie.
Omdat er steeds minder gebieden zijn, waar de Grutto's kunnen herstellen
van de lange reis, zijn er boeren en natuurverenigingen die de
vogels een helpende hand toesteken.
Boer Geijsel in Oudekerk aan de Amstel zet al jarenlang een groot stuk land onder water.
Dit zorgt voor een bron aan voedsel voor de terugkerende vogels en
kunnen ze snel weer op krachten komen.
Nadat ze hersteld zijn van de jaarlijkse trektocht, vliegen ze door naar
hun broedgebieden. Dit jaar hoor ik in begin maart voor het eerst in 2019
de herkenbare roep van de Grutto.
Medio maart zie ik op de voor mij bekende plekken,
de eerste Grutto's verschijnen.
Grutto (17-03-2019)
Ieder jaar is het weer een fijn geluid om de roep van de Grutto voor de eerste keer te horen.
Het betekent het begin van een fotografisch zeer interessante periode.
Want in het kielzog van de Grutto komen nog een heleboel andere soorten weer
terug naar ons land om hier te broeden.
Gruttopaar (31-03-2019)
In deze periode is het nog betrekkelijk rustig in de Gruttowereld.
De meeste Grutto's zijn nog druk bezig met eten en de rest interesseert ze nu even niet.
Op sommige plekken is inmiddels de paarvorming al achter de rug.
Er zijn nou eenmaal exemplaren die er al snel bij zijn.
Grutto met prooi (1-04-2019)
Met de lange snavel wordt er druk in de grond geprikt en dan is het fijn
wanneer de grond een beetje drassig is. Regenwormen zitten dan dicht bij de oppervlakte
en dat maakt het leven van de Grutto een stuk éénvoudiger.
Grutto (1-04-2019)
Het verhogen van het waterpeil is één van de belangrijke dingen om de
leefomstandigheden van de Grutto te verbeteren.
Daar moet dan wel een verstandig mestbeleid aan toegevoegt worden.
Het schijnt dat het injecteren van mest erg slecht is voor de bodem,
omdat daardoor de bovenlaag constant zwaar beschadigd wordt.
Het uitrijden van ruige mest is wat dat betreft een heel stuk beter.
Grutto (3-04-2019)
Gelukkig is er ook genoeg water in de buurt en daar is het, in geval van
iets te droge grond, vaak nog wel makkelijk om de snavel ver genoeg in de bodem te krijgen.
Grutto (3-04-2019)
Als het dan ook bijna windstil is, kun je aardige spiegelbeelden op de foto krijgen.
Het was wel even geduld hebben, totdat deze Grutto mijn kant op kwam en
op de juiste plek naar eten begon te zoeken.
Alles lijkt nog rustig in Gruttoland, maar schijn bedriegt.
Als je de Grutto's al een aantal jaren volgt en fotografeert,
krijg je al snel door wanneer er gebroed wordt of dat er jongen aanwezig zijn.
Wegvliegende Grutto (9-04-2019)
Een Grutto op een paaltje is vaak een teken aan de wand.
Een paaltje wordt namelijk meestal gebruikt als uitkijkpunt en
dat heb je alleen nodig wanneer er iets te beschermen valt.
Grutto op de uitkijk (15-04-2019)
Een kleine week later zie ik ook op een aantal andere plekken al Grutto's op de uitkijk.
Als ik naar de weilanden kijk, zie ik de mislukkingen al opdoemen.
Het gras is nog veel te kort voor eventuele jonge weidevogels.
Grutto jaagt haas weg (18-04-2019)
Een paar dagen later volgt de echte bevestiging.
Een Gruttoman zit weer op de uitkijk op een paal en wordt agressief
wanneer een Haas te dicht in de buurt komt.
Het kan gewoon niet anders dan dat er al kuikens rondwandelen.
Ik ga er eens goed voor zitten en probeer de net uit het ei gekropen jongen te lokaliseren.
Het zou toch niet zo moeilijk moeten zijn met dat hele korte gras,
maar hoe ik mijn best ook doe, ik zie geen enkel kuiken rondwandelen.
Na een minuut of 15 turen, zie ik opeens iets bewegen op een plek
waar eigenlijk niets hoort te bewegen.
En ja hoor, daar zie ik het eerste kleine Gruttootje van 2019.
Dit soort vogels drukken zich stijf tegen de grond aan,
wanneer er gevaar dreigt.
Wat er dan ook gebeurt, ze blijven doodstil liggen.
Nadat ik de eerste gespot heb, zie ik al snel de andere drie kuikentjes.
Ik weet nu al dat dit broedsel gedoemd is om te mislukken.
Er is simpelweg te weinig plek om te schuilen.
Een mislukt broedjaar dus voor dit paar, want de Grutto legt maar
1x per jaar 4 eieren. Er zal geen tweede broedsel volgen, nadat een eerste mislukt is.
Grutto-kuiken (19-04-2019)
De volgende dag ga ik weer kijken.
Hopelijk komen ze een beetje dichtbij en kan ik nog een leuk plaatje schieten.
Al snel zie ik de oudervogels en de jongen moeten daar in de buurt zijn.
Maar hoe goed ik ook rondkijk, ik kan er nog maar eentje terugvinden.
Drie jongen foetsie in 1 nacht. Ik weet wel dat het gebeurt,
maar het is zo zonde bij een soort die toch al enorm onder druk staat.
Ik parkeer de auto op een iets ander plekje en wacht rustig af.
Zodra je gewoon rustig blijft zitten, is een vogel al snel aan jouw aanwezigheid gewend.
Vertrouwen ze de boel niet, dan komen ze echt niet jouw richting op.
In dit geval zie ik na een half uurtje wachten, de vogels mijn kant opkomen.
Zo'n kleintje is toch een prachtig gezicht, maar ik kan dan
al met enige zekerheid zeggen, dat dit jong niet veel groter zal worden.
De volgende dag ga ik weer even kijken en ik zie direct dat het foute boel is.
De ouders staan op grote afstand van elkaar in de grond te pikken en
hebben geen enkel moment oog voor de wereld om zich heen.
Het laatste jong is in geen velden of wegen te bekennen.
Ik denk dat ik al snel weet wie de boosdoener is.
Een Hermelijn huppelt gelukzalig door het weiland heen.
Een prachtig dier om te zien en te fotograferen,
maar wel een grote bedreiging voor de weidevogels.
Vechtende Grutto's (22-04-2019)
Inmiddels loopt het tegen eind april en komt het broedseizoen goed op gang.
Laat gearriveerde mannen proberen de plek in te nemen van
de al aanwezige mannen en dat resulteert in behoorlijk harde confrontaties.
Vechtende Grutto's (22-04-2019)
De ene keer zijn ze kort en hevig en geeft 1 van de 2 het al snel op.
Maar het gebeurt ook dat beide mannetjes volhardend zijn en
net zolang doorgaan totdat er echt eentje wegvliegt.
Dit zijn de gevechten die te maken hebben met het innemen van het territorium
van een andere vogel of het proberen in te pikken van het wijfje van een rivaal.
Dit zijn de gevechten tussen mannetjes, maar er zijn ook gevechten waarbij
het vrouwtje een prominente rol speelt.
Dat is wanneer een paartje jongen heeft en er een andere Grutto te dicht in de buurt komt.
Dan kan zowel het mannetje als het vrouwtje de confrontatie aangaan.
Jonge Grutto op jacht (24-04-2019)
Jonge Grutto's doen niets anders dan zoeken naar insecten.
Daarom is het zo belangrijk dat de landbouwgrond minder intensief gebruikt zou
moeten worden. Tot een paar jaar geleden werd er op veel weilanden alleen nog maar
Engels Raaigras gekweekt. Dit gras groeit enorm snel en kan vaker gemaaid worden.
De ellende is dat er verder niets meer groeit en de gebieden dus min of meer
onbewoonbaar worden voor allerlei diersoorten.
De enige dieren die je dan nog in dat soort polders ziet,
zijn runderen, schapen en paarden.
Gelukkig is daar dus de omslag en wordt er minder snel gemaaid, mogen er
weer meer kruiden groeien en wordt er randen ingezaaid met allerlei soorten wilde bloemen.
Hierdoor neemt het aantal insecten toe en is er meer plaats om te schuilen voor de
jonge weidevogels. Hierdoor wordt de kans op overleven en het vliegvlug worden
van de jonge weidevogels een heel stuk groter.
Op 24 april zie ik op een andere plek een paartje Grutto's zich zodanig
gedragen, dat het mij duidelijk is dat er jongen rondlopen.
Doordat er flink wat regenbuien zijn geweest, staat het gras een heel stuk hoger
en schieten kruiden de grond uit.
Geduldig wacht ik af totdat er eentje mooi in beeld komt.
Het wordt zelfs nog beter, wanneer 1 van de jongen een prooi in beeld krijgt.
Bovenop een spriet ziet de kleine Grutto een vliegje zitten. (zie foto hierboven).
Jonge Grutto op jacht (24-04-2019)
De jonge Grutto schat de afstand in en schiet de lucht in.
Het maakt best een hoge sprong en doet op het juiste moment zijn bekkie dicht.
Jonge Grutto op jacht (24-04-2019)
De jonge Grutto heeft het insect bij zijn vleugels te pakken en het insect
blijft dapper het uiteinde van de spriet vasthouden en laat niet los.
Het is best een koddig gezicht en je ziet het vogeltje
nadenken. Hoe kan dat nou.....??
Uiteindelijk laat het insect de spriet los en en kan de kleine Grutto
verder op zoek gaan naar een volgend slachtoffer.
Grutto op een paaltje (24-04-2019)
De aantallen Grutto's op een paaltje worden talrijker en het aantal gevechten ook.
Vechtende Grutto's (25-04-2019)
Het is enorm lastig om de ideale vechtfoto te maken.
Bijna altijd zit er wel een vleugel in de weg, zijn ze net van je afgekeerd
of verdwijnt er eentje net uit het scherptegebied.
Of je hebt te weinig licht tot je beschikking en dan is er teveel onscherpte in de vogels.
Vechtende Grutto's (25-04-2019)
Hopelijk kan ik volgend jaar de ultieme vechtfoto maken.
Paring Grutto's (26-04-2019)
Waar het ene paartje al jongen heeft, moeten
andere paartjes nog helemaal beginnen.
Sommige Grutto's komen wat later aan in Nederland en wordt de
paarvorming dus uitgesteld.
Ik heb best wel wat paringen kunnen aanschouwen,
maar allemaal waren ze veel te ver weg.
Maar op 26 april zie ik dat er een paring aan zit te komen
op een redelijke afstand van waar ik de auto kan parkeren.
Voor het echt mooie nog steeds te ver weg, maar
dichtbij genoeg voor plaatjes om dit blog compleet te maken.
Paring Grutto's (26-04-2019)
Bij steltvogels zoals de Grutto, Kluut, Scholekster en Tureluur zie je
ver van te voren dat er een paring aan zit te komen.
Bij de Grutto's zie je dat ze elkaar opzoeken, stoppen met eten zoeken,
het vrouwtje eerst haar verenkleed op orde brengt en
dan een beetje doelloos stil blijft staan, terwijl het mannetje
zenuwachtig aan zijn veren blijft plukken.
Dan stijgt het mannetje langzaam op en benaderd al vliegend heel voorzichtig het vrouwtje.
Al vleugelklappend landt hij op de rug van het vrouwtje en
probeert zijn balans te bewaren. Lukt dat laatste niet (en dat gebeurt regelmatig),
dan wordt de poging afgebroken en duurt het best wel een tijdje
voordat het opnieuw geprobeerd wordt.
Het ligt dus aan de ervaring van het mannetje of iedere paring succesvol verloopt.
Paring Grutto's (26-04-2019)
Helaas stappen ze een soort kuil in wanneer de paring daadwerkelijk plaats vindt.
Alles bij elkaar duurt zo'n paring best wel lang.
Het voorspel kan zo maar 5 minuten in beslag nemen en vanaf het moment van opstijgen
totdat het mannetje weer op de grond staat duurt zomaar meer dan een minuut.
Jonge Grutto (26-04-2019)
Zo eind april, begin mei zie ik opvallend veel alarmerende Grutto's
wanneer er een meeuw, kraai of reiger overvliegt.
Veel meer dan in voorgaande jaren en ook op plekken
waar voorgaande jaren geen Grutto te bekennen was.
Vooral aan dat laatste merk je dat er meer succesvolle broedparen zijn.
De minder goede gebieden worden nu ook bevolkt en omdat er
minder snel gemaaid wordt, zijn de overlevenings-omstandigheden
gewoon vele malen beter.
Jonge Grutto (26-04-2019)
Moest ik voorgaande jaren echt naar een aantal bepaalde stukken
rijden om kans te hebben om jonge Grutto's te zien,
dit jaar kan ik ze bijna overal in de polder tegenkomen.
Jonge Grutto met ouder (26-04-2019)
Met jonge vogels moet je altijd opletten voor verstoring.
Wanneer een Grutto luid schreeuwend en zenuwachtig fladderend op je afvliegt
en/of boven je blijft hangen, betekent dit dat je te dichtbij bent.
De Grutto blijft daar niet hangen om jou een mooie foto te laten nemen,
maar om je weg te jagen.
Neem dan ook gewoon afstand, want de oudervogels hebben al hun energie
nodig om de jongen te beschermen.
Wanneer je jonge weidevogels in de verte ziet, kun je het beste gewoon rustig afwachten.
Storm in ieder geval niet op ze af, want dat is vragen om problemen.
Dit soort vogels drukt zich namelijk tegen de grond wanneer er gevaar dreigt.
Het is dan bijna onmogelijk om ze nog te onderscheiden en
is de kans dat je ongemerkt op ze gaat staan erg groot.
Gewoon afwachten of ze naar je toekomen.
Het duurt vaak erg lang en meestal wacht je voor Jan met de korte achternaam,
maar als ze uiteindelijk wel een keertje rustig jouw kant opkomen,
kun je prachtige foto's maken van de jonge dieren.
Vier oudere Grutto-kuikens (9-05-2019)
Hierboven een foto van 4 al wat oudere jonge Grutto's. Het vierde jong staat ietsje links
van de drie duidelijk zichtbare jongen.
Grutto's leggen 4 eieren en het is uitzonderlijk dat ze alle vier nog in leven zijn
nadat ze al wat langer geleden uit het ei gekropen zijn.
Ik schat deze jongen op anderhalf a 2 weken oud.
Na iets minder dan 4 weken zijn ze vliegvlug en is de overlevingskans erg groot.
Nooit eerder heb ik zoiets gezien en hieruit blijkt dat de omstandigheden
enorm verbeterd zijn. Begroeiing zoals op de foto hierboven was dit jaar
dan ook op heel veel plekken in de polder te zien.
Grutto (22-05-2019)
Voorgaande jaren moest je medio mei met een vergrootglas zoeken naar ongemaaide
stukken land. Alleen die stukken land die beheerd werden door bv natuurmonumenten,
biologische boeren of boeren met veel liefde voor de weidevogels waren dan
nog geschikt voor de weidevogels. Veel te weinig natuurlijk.
Grutto op paaltje (26-05-2019)
Een Grutto op een paaltje was in die periode dan ook bijna niet te vinden.
Dit jaar is dat dus beduidend anders.
Zelfs eind mei zie ik nog op heel veel plekken Grutto's op uitkijkpunten.
Wanneer je te dichtbij komt, alarmeren de vogels direct.
Dat duidt er dus op dat er jongen aanwezig zijn en
dankzij het lange gras voldoende dekking en eten hebben.
Zeer bemoedigend en hopelijk is dit beleid blijvend en breidt het zich nog verder uit.
Jonge Grutto maakt de oversteek (26-05-2019)
Dit voorjaar zie ik ook veel meer jonge grutto's van 3 weken oud.
Ook een teken dat de overlevingskans enorm is gestegen.
Dat je eind april, begin mei in het verleden alarmerende Grutto's zag
was niet zo verwonderlijk. Dat was de periode dat de meeste jongen uit het ei kwamen.
Dat je eind mei nog zoveel alarmerende Grutto's ziet, is wel uitzonderlijk.
Dat betekent namelijk dat er veel jongen rondlopen van 3 tot 4 weken oud.
Jongen die nog niet kunnen vliegen, moeten de grote oversteek maken
wanneer ze van het ene weilend naar het andere moeten.
De ouders staan te roepen aan de overkant en de jongen
staan angstvallig aan de andere kant te wachten.
Wanneer de dapperste het voortouw neemt, volgt de rest al snel.
Het is een koddig gezicht wanneer ze oversteken.
Bijna vliegvlugge Grutto (26-05-2019)
Op een andere plek zie ik drie al wat oudere jongen door het gras struinen.
Nog een paar dagen en deze jonge Grutto's kunnen ook vliegen.
De zoveelste keer dat ik jongen uit 1 nest van meerdere weken oud bij elkaar zag.
Ook hier was het lang wachten totdat ze ietsje dichterbij kwamen.
Helaas niet met z'n drietjes tegelijk.
Jonge Grutto (28-05-2019)
Als laatste een foto van een jonge Grutto van een week of 5 oud.
Van grotere afstand al bijna niet meer te onderscheiden van een volwassen exemplaar.
Pas wat dichterbij zie je nog wat donsveren, de kortere snavel en
het anders gekleurde verenkleed.
Dit jong kan al prima voor zichzelf zorgen, maar werd op afstand nog wel in
de gaten gehouden door de ouders.
Nog een kleine week en dan moet deze vogel zich helemaal zelf zien te redden.
Zo, dat is alles bij elkaar een flink blog geworden.
Misschien iets te lang, maar zo'n langere periode met iets bezig zijn,
levert nou eenmaal een hoop stof op.
Ik hoop dat ik met dit blog het leven van de Grutto een beetje inzichtelijk
heb kunnen maken en dat het tevens duidelijk is, dat er hoop is voor de Grutto
en voor alle andere weidevogels.
Het besef dat er iets wezenlijk anders gedaan moet worden, is eindelijk ingedaald.
Hopelijk wordt hier de komende jaren een vervolg aan gegeven,
want wat is er nou mooier dan door een polder te lopen, fietsen of rijden waar
het wemelt van dieren?
Het is toch genieten van vlinders, zingende vogels en bloeiende bloemen?
Laten we zuinig zijn op hetgeen we nog hebben en
daar zo goed mogelijk mee om gaan.
Een volgende keer volop aandacht voor:
De Blauwborst (vrouw)
Tot de volgende keer,
René