De Kemphaan

Kemphanen

Vorig jaar ben ik twee keer een dagje naar Gruttoland in Friesland geweest.

Een groot plasdras-gebied met een aantal kijkhutten.

Toen was ik er in het najaar en kon mooi Watersnippen en Oeverlopers fotograferen.

Omdat het zo goed bevallen was, wilde ik er ook eens in het voorjaar naartoe.

Niet zozeer om Grutto's te fotograferen, want die zie ik wel bij mij

in de polder. Nee, op het wensenlijstje stonden Kemphanen in prachtkleed en

een Zwarte Ruiter zou ook wel fijn zijn.

Ik had een afspraak met Kees van Dommele gemaakt om eventueel 

samen naar zo'n hut te gaan.

Dus ging ik medio april eens kijken wanneer ik een hut

kon boeken.

Helaas bleek alles al tot ver in mei volgeboekt te zijn.

Pas eind mei was er weer een plekkie.

Heel jammer, maar we geven natuurlijk niet op he!

Regelmatig keek ik wel even of er misschien een hut

vrijgekomen was. Je weet natuurlijk nooit of er een annulering komt.

En ja hoor. We hadden geluk.

Op 2 mei was er een hut vrijgekomen.

Niet mijn favoriete hut, maar het was beter dan niets.

Dus heel vroeg in de ochtend op 2 mei richting Friesland.

De dag start met dichte mist en dat zorgde voor wat oponthoud bij Kees.

Omdat ik er al 2x geweest was, wist ik exact waar ik moest zijn en

hoe ik moest rijden.

Om 05:50 uur liep ik voorzichtig de hut in.

Kemphanen bij zonsopkomst

Nadat ik mijn camera op het statief gezet had,

kon het echt gaan beginnen.

De zon is net boven het dijkje uitgekomen en zorgt samen met de mist voor een magische sfeer.

Een meter of 50 verder staan kleine, donkere gedaantes in het water.

Ik kan niet zien wat het zijn, maar ik vermoed Kemphanen.

Wanneer ik fotografeer, hoop ik altijd op licht bewolkt weer,

maar zo'n zonsopkomst is natuurlijk wel prachtig.

Het zal de hele dag stralend weer zijn en dat

zorgt dan wel helaas al snel voor hard licht.

Maar ja, omdat je zo'n hut toch van tevoren reserveert,

moet je maar hopen dat de weersomstandigheden gunstig zijn.

Kluut

De zon komt op aan de rechterkant van de hut en zorgt voor een explosie aan tegenlicht.

Juist met een opkomende of ondergaande  zon, levert dat 

mooie silhouetten met geweldige kleuren op.

Kemphanen

Helaas duurt dat altijd maar kort en je moet dan net de mazzel

hebben dat er een leuk onderwerp in dat mooie licht loopt.

Inmiddels heeft Kees de hut ook gevonden en installeert zijn spullen.

Leuk om elkaar na zeer lange tijd weer eens in levende lijve te zien.

Ik denk dat het alweer zo'n 8 jaar geleden was,

dat we samen een ochtendje op pad gingen in de AWD.

De mist is nog niet volledig verdwenen, maar dat zal niet lang meer duren.

Hoewel ik dit blog ook kan vullen met parende Kluten, Bergeenden,

Scholeksters en Tureluurs, zal ik mij  nu alleen richten op de Kemphanen.

De rest zal in een tweede deel aan bod komen en een derde deel

zal betrekking hebben op een ander bezoek van een week later.

Kemphanen

Ik zei nog tegen Kees, dat ik hoopte op Kemphanen in prachtkleed en

Zwarte Ruiters. Kemphanen heb ik een aantal jaren terug al eens 

heel mooi en van duchtbij kunnen fotograferen,

maar het blijft een zeer aantrekkelijke soort, waar je niet snel genoeg van krijgt.

De Zwarte Ruiter in zomerkleed staat heel hoog op mijn lijstje,

maar is best een lastige klant om te vinden, laat staan om goed te fotograferen.

Al snel blijkt dat wij niet teleurgesteld zullen worden qua Kemphanen.

Een enorme groep is neergestreken bij de plasdras en

het blijkt dat we precies de goede periode hebben uitgekozen.

Een aantal mannetjes zijn volledig in prachtkleed en de

rest van de mannen is bijna zover.

Je merkt wel dat dit nog niet hun broedgebied is,

want ze hebben nog geen eigen territoria en

daarom zien we bijna geen gevechten deze dag.

Kemphanen

Wel wordt er constant geprobeerd om indruk te maken op de dames

en zeker ook op elkaar. Jammer genoeg blijven de vogels net te ver weg.

Het plasdras-gebied is best mooi en ook de hutten zijn niet slecht.

Ze zijn ruim gebouwd en er staan genoeg stoelen en een tafel.

Het is alleen zonde dat de vensterbanken net iets te hoog liggen.

Een centimeter of 20 lager had een mooier standpunt opgeleverd,

hoewel we nu ook niet echt van een heel hoog standpunt hoeven te fotograferen.

Maar het zou beter kunnen.

De dijk die tegenover de hut ligt, is gunstig voor de dieren maar

ook dit is af en toe lastig voor de fotograaf.

Helaas voor ons verblijven de Kemphanen in eerste instantie

ook constant op het dijkje en dat is eigenlijk net te ver weg voor mijn apparatuur.

Wel kunnen we mooi het gedrag van de Kemphanen observeren en

dat is natuurlijk ook heel leuk.

Maar we komen voor de mooie platen!

Kemphanen

Rond een uur of 9 landt er eindelijk een groepje Kemphanen in het water

niet zo heel ver bij de hut vandaan.

Eindelijk!

Maar eigenlijk nog steeds net ff te ver weg.

Langzaam maar zeker komen ze dichterbij en dan zijn

omstreeks 09:30 uur op goed fotografeerbare afstand.

Kemphanen

Het is nog best lastig om keuzes te maken wat je gaat fotograferen,

wanneer er een grote groep vogels voor de hut zit.

Met meerdere vogels tegelijk op de foto, maakt het toch al snel rommelig

en om er 1 of 2 alleen op de foto te krijgen valt dan nog niet mee.

Zeker wanneer het aantal mannetjes een stuk groter is dan het aantal vrouwtjes.

Ik schat de verdeling op 1 vrouwtje tov 4 a 5 mannetjes.

Wanneer ik de hele plas overzie, schat ik het totaal aantal Kemphanen op 200 stuks.

De vrouwtjes blijken nog helemaal geen paringsdrang te hebben,

want ik zie ze alleen maar zoeken naar eten.

Ze trekken zich niets aan van de mannen,

terwijl die toch hun uiterste best doen om de aandacht van de dames te trekken.

Kemphaan

Kost het al moeite om 1 of 2 Kemphanen geïsoleerd op de foto te krijgen,

het kost nog meer moeite om een man te vinden die volledig in prachtkleed is.

Een enkele keer lukt het om er eentje te vangen,

die dan ook net even zijn veren opzet.

Kemphaan

Het blijft toch een wonderbaarlijk natuurverschijnsel,

dat zo'n monotoon gekleurde vogel op een 

bepaald moment zo'n enorme verandering doormaakt.

De mannetjes lijken ineens ook wel 2x zo groot als de vrouwtjes.

Het is nog wonderbaarlijker dat er bijna geen 1 exemplaar hetzelfde

prachtkleed heeft als een ander mannetje.

Je ziet een enorme variatie aan prachtig uitgedoste mannen.

Het zijn gewoon net drag queens.

Buiten het fotograferen van de mooie mannetjes,

moeten we ook nog eens op de constant parende Kluten letten.

Want ook dat is een geweldig schouwspel om te bekijken en te fotograferen.

Maar meer daarover in deel II.

De groep Kemphanen vind het wel genoeg, verlaat het water

en gaan er vandoor. 

Kemphaan

Een uurtje later landt er opeens een enkel exemplaar bij de hut.

Kees geeft mij een seintje, want ik ben net bezig om parende Kluten te fotograferen.

De Kemphaan voelt zich niet helemaal op zijn gemak.

Alleen is maar alleen en zo'n groepje is toch een stuk veiliger.

Gelukkig hoeven we niet heel lang te wachten totdat er

weer een groepje de koelte van het water op komt zoeken.

Dat is natuurlijk het voordeel wanneer het langere tijd droog is en

het zonnetje de hele dag schijnt.

Dan is het water erg aantrekkelijk.

Omdat er toch een raar windje staat, is het wel heel koud in de hut.

Dit had ik vorig jaar ook al meegemaakt en

was daarom warm aangekleed met mijn skibroek.

In tegenstelling tot Kees, die iets minder warm aangekleed was.

Gelukkig maakten de aanwezige vogels Kees een beetje warm.

Kemphaan

Weer moeten we een klein uurtje wachten, totdat de Kemphanen

weer in de buurt in het water landen.

Niet dat we ons tussendoor vervelen, maar het aantal

goed fotografeerbare soorten valt een beetje tegen.

De Grutto's zijn goed te horen in de omgeving, maar duidelijk erg druk 

met nestelen of met de kleintjes.

Af en toe een Tureluur en wel regelmatig langs vliegende zwaluwen.

De Kluten zijn overduidelijk in de meerderheid en zijn

zeer agressief tegen elkaar.

Kemphaan

Maar mijn interesse ligt voornamelijk bij de Kemphanen.

Kemphanen

Het is harstikke interessant om het gedrag van de Kemphanen te bekijken.

Een aantal jaren terug had ik echte territoriale gevechten tussen Kemphanen gezien,

maar nu is het meer zien en gezien worden.

Wel zien we met enige regelmaat dat het ene mannetje op het nadere mannetje

gaat zitten en hem zo probeert te intimideren.

Voor de rest blijft het indruk maken op de dames.

Vechtende Kemphanen

Eén keer zie ik echt twee Kemphanen elkaar in de haren vliegen.

Vanwege het overdadige zonlicht had ik de ISO-waarde flink terug geschroefd en

dan kom je op zo'n moment net wat tekort qua sluitertijd.

Vechtende Kemphanen

Dat het toevallig twee donker gekleurde vogels zijn,

maakt het ook nog iets lastiger voor de camera.

Omdat ik er toch wel tevreden mee ben (het kan beter ja),

krijgen ze een plekje in dit blog.

Ook voor de broodnodige variatie.

Vechtende Kemphanen

Dit zijn de momenten die je graag zo dichtbij mogelijk wilt meemaken en

zonder dat harde licht.

Maar zoals eerder gezegd, met zo'n hut die je moet reserveren

moet je een beetje geluk hebben.

Niet alleen qua weersomstandigheden, maar zeker ook qua soorten.

De ene dag is het alles en de volgende dag is het waardeloos.

Kemphanen

Maar je hoort mij verder niet klagen, want de hoeveelheid Kemphanen

in prachtkleed is enorm. Dankzij de warmte zoeken aldoor nieuwe groepjes

Kemphanen het water op.

Bovenstaande foto geeft de situatie goed weer.

Veel verschillend gekleurde mannetjes die de duidelijk

in de minderheid zijnde vrouwtjes proberen te verleiden.

Het is een beetje zielig om te zien, dat de vrouwen

al die mannetje gewoon links laten liggen.

Kemphanen

Dan elkaar maar lopen kwallen en wegjagen.

Dat zorgt ook wel weer voor wat afwisselende beelden.

Kemphanen

We gaan richting 14:00 uur en Kees vindt het wel mooi geweest.

Het licht wordt steeds wat harder en er gebeurt niet veel verrassends meer.

Het was een gezellige ochtend zo met z'n tweetjes en we hebben

ons zeer goed vermaakt.

De soorten die we gezien hebben (als ik het mij allemaal goed herinner)

Kluut, Kemphaan, Tureluur, Grutto, Scholekster, Kievit, Huiszwaluw,

Boerenzwaluw, Oeverzwaluw, Bergeend, Slobeend, Meerkoet, Krakeend enVisdief,

Dan ben ik waarschijnlijk nog wat kleinere soorten vergeten.

Kees vertrekt en ik blijf nog even achter.

Na 14:00 uur worden de hutten gebruikt voor excursies en mogen

de vele vrijwilligers er gebruik van maken.

Zolang er nog niemand aan de deur rammelt,

blijf ik maar zitten.

Kemphaan

En maar goed ook dat ik nog even blijf zitten.

Een klein uurtje later landt 1 van de mooier gekleurde mannetjes

links naast de hut, samen met nog een stuk of 20 andere Kemphanen.

Kemphanen

Zodra er een vrouwtje langs komt, gaat de kop van het mannetje naar beneden.

Je zou verwachten dat zo'n mannetje zijn volledige tooi zou opzetten

en in al zijn pracht en praal gaat staan pronken,

maar in plaats daarvan bukken ze een beetje onderdanig.

Ik snap de bedoeling niet helemaal van dit gedrag,

maar ze doen het constant allemaal.

Kemphanen

Hoewel er meerdere mannetjes in de buurt zijn,

is dit blauw/zwart gekleurde mannetje de allermooiste.

We hebben deze dag een heleboel verschillende mannetjes gezien,

er waren er echter maar een tiental die een mooie kraag en hoofdtooi hadden.

Hier een foto die ik 10 jaar geleden maakte.

Kemphanen

Toen drie weken later, maar ook keihard licht.

Kemphaan

Zo staand in het water levert toch weer hele andere beelden op,

dan wanneer de vogels gewoon in het gras staan.

Eigenlijk staat het water in de plasdras 5 centimeters te hoog,

want liever zie je van die slikjes waarop de vogels in z'n geheel te zien zijn.

Bij mijn vertrek heb ik dat ook even tegen de boer gezegd,

maar ze houden het peil expres zo hoog.

Dan kunnen de diverse planten en grassen niet zo groeien 

en dat scheelt een hoop werk voor de vrijwilligers.

Het kost namelijk veel tijd en moeite om dat allemaal weer te verwijderen.

Tsja, daar zit natuurlijk wel wat in.

Kemphaan

Nadat de Kemphanen hun vertier weer elders zochten,

werd er op de deur geklopt en kwamen een aantal vrijwilligers de hut binnen.

Na een kwartiertje gezellig kletsen,

kwam er een eind aan mijn bezoek en ging ik

weer op weg naar Amsterdam.

Het is uiteindelijk maar een uur en 10 minuten in de auto, 

dus dat valt op zich nog wel mee.

In deel II komen de Kluten aan bod:

Parende Kluten in de mist

Tot de volgende keer,

René