De Kemphaan

 

Kemphanen

In mijn vorige bericht besteden ik aandacht aan de Grutto's en Kluten die

druk bezig waren met het zorgen voor een nieuwe generatie.

Maar eigenlijk was ik speciaal voor de Kemphanen afgereisd naar Gruttoland in Friesland.

Eind april zijn daar vaak grote groepen Kemphanen te zien voordat\ze verder trekken

 naar hun broedgebieden. Eerst komen de mannen ter plaatse en later volgen de dames.

Natuurlijk zijn ze er al eerder, maar eind april zijn er meestal

een behoorlijk aantal mannen in hun prachtkleed.

De transformatie van de Kemphaan-man is één van 

de meest opvallende en verbazingwekkende in de vogelwereld.

Van grijsachtige, onopvallende vogel naar een soort drag queen,

compleet met boa en make-up.

Maar aanwezig zijn op de plek waar ze voorkomen

en ze daadwerkelijk goed voor de lens krijgen,

zijn twee heel verschillende dingen.

Het begon allemaal 's ochtends heel vroeg op 29 april 2024.

Zoals ik in mijn vorige bericht schreef, opende ik ruim voor zonsopgang

de deur van vogelhut de Skries op Gruttoland.

De eerste keer dat ik hier kwam in 2022,

liep ik als een olifant in een porseleinkast de hut binnen

en vlogen de Watersnippen in paniek weg.

Zwarte Ruiter

Ik heb net de spullen klaar gezet en er landt een Zwarte Ruiter naast de hut.

Niet heel dichtbij en helaas is er nog erg weinig licht,

maar ik kan er toch een allerzins mooie foto van maken.

De dag begint dus uitstekend en hopelijk gaat dat zo door.

Gedurende de ochtend kan ik best mooie foto's maken,

maar de Kemphanen vertikken het om dichtbij te komen.

Ik had al een paar keer jaloers naar de andere hut gekeken,

want daar zaten een stuk of 40 Kemphanen in het water

en ook nog eens lekker dichtbij.

Mooie Kemphaan-mannen in prachtkleed en lekker actief ook.

Maar die hut ligt zo'n 100 meter verder en dus is

het geen optie om er vanuit mijn positie foto's van te maken.

Ik kan niet anders dan afwachten, totdat ze mijn kant opkomen.

Ik hoop constant op een overvliegende Kiekendief,

want dan vliegen ze wel op met z'n allen.

Maar tot die tijd focus ik mij op hetgeen er wel te fotograferen valt.

Bergeenden

De Bergeendmannen zijn allemaal op zoek naar een partner en

de paar vrouwtjes die aanwezig zijn, krijgen volop aandacht.

Bergeenden

Maar er zijn duidelijk nog een aantal jonge, onervaren mannen en

die worden keihard aangepakt door de grote baas.

Het leuke is dat de pubers het blijven proberen

en er dus regelmatig schermutselingen zijn.

Dan zie ik vanaf links een groepje vogels mijn kant opkomen.

Dat kunnen niets anders zijn dan Kemphanen.

Op dit moment verwacht ik namelijk geen andere soorten vogels,

die in een groep samen over komen vliegen.

Kemphanen

De groep landt aan de overkant op de oever.

Nou is dat voor mijn spullen net te ver om echt fijne beelden te maken.

Ik probeer het wel, want ik heb meer dan genoeg sluitertijd,

maar op zo'n afstand zorgt de kleinste beweging voor onscherpte.

Dan heb ik het nog niet eens over het gemis aan details van het verenkleed.

Dus tegen beter weten in maak ik wat foto's en er zitten er achteraf nog een paar aardige bij ook.

Kemphanen

Er komen ook nog een paar nakomertjes bij en dan begint het wachten.

Hopen dat ze het water in gaan en een stuk dichterbij komen.

Maar door de vele regen staat het water net iets te hoog voor deze hut

en blijkbaar is dat dus net een centimeter of 2 a 3 teveel voor de Kemphanen.

Ik kijk nog eens naar links en zie in de verte nog steeds

dat groepje mooi voor de hut in het water staan.

Zo frustrerend.

Kemphanen

Dit is wel de ondergrond waar ik ze graag wil fotograferen.

Het gras en de bloemen maken het toch een aantrekkelijker beeld,

dan wanneer de Kemphanen tot ruim de helft van hun poten in het water staan.

Kemphanen

Het groepje verplaatst zich langzaam naar de rechterkant en dan besluiten ze

om helemaal aan de rechterkant lekker in het water te gaan staan.

Pffffff en natuurlijk weer veel te ver weg voor mij.

Gelukkig is er genoeg te zien en te fotograferen.

Slobeend

De Slobeenden zijn ook druk bezig met baltsen.

Slobeend

De mannetjes maken dan een knorrend geluid en hun kop gaat op en neer.

Een vreemd schouwspel en hiermee proberen ze zowel

op de vrouwen indruk te maken, maar hiermee schrikken ze ook concurrenten af.

Slobeend

Slobeenden zoeken hun voedsel met de snavel geheel onder water.

Twee foto's hierboven kun je mooi de snavel van deze soort bekijken

en zie je de zeeffunctie van de snavel.

Terwijl de Slobeend naar eten zoekt, houdt de eend zeer goed de omgeving in de gaten.

Het gele oogje icm met de groen/paars/blauwe kopveren 

maken de mannetjes slobeend een mooi fotomodel.

Slobeend

Maar dan moet je wel net genoeg zonlicht hebben.

Net genoeg om de kopveren mooi te laten schitteren,

maar niet teveel want dan verlies je de details in de witte delen.

Ook de Visdiefjes zijn druk met het zoeken van een partner.

Dit s ook weer zo'n lastig te fotograferen vogel vanwege 

het grotendeels witte verenkleed.

Wat het extra lastig maakt, is de zwarte kap.

Eigenlijk moet het licht net goed vallen, zodat er 

een klein lichtpuntje in het oog komt.

Dan is het oog goed te zien en oogt het dier minder doods.

In onderstaande foto is dat lichtpuntje eigenlijk net te klein.

Visdiefje

Inmiddels is het bijna 1 uur in de middag.

Wanneer je een hut huurt op Gruttoland,

dan huur je deze van 06:00 tot 14:00 uur.

Na 14:00 uur mogen de vrijwilligers dan de hutten in

en kunnen de rest van de dag fotograferen.

Een beetje een rare regeling om dit dus iedere dag

zo te doen, maar het staat duidelijk aangegeven wanneer je boekt.

Het is dus niet anders.

Maar............................ ik kom hier al een tijdje en de vrijwilligers

staan nooit stipt om 14:00 uur voor de deur en soms komt er

ook niemand of is het maar 1 of 2 personen en

die vinden het vaak ook niet erg wanneer je ietsje langer blijft zitten.

Ik hoop dus dat de personen in die andere hut dit niet weten en

dat ze om 14:00 vertrekken en dat ik dan nog ff een half uurtje

gebruik kan maken van die hut en de Kemphanen fotograferen.

Dan is het 14:00 uur, maar ze maken nog geen aanstalten om te vertrekken.

Het wordt kwart over twee en nog steeds wordt er niet ingepakt.

En ja hoor, om 14:30 zie ik ze gaan inpakken.

Dus ik ook snel mijn spullen bij elkaar geraapt en richting de andere hut.

Onderweg komen we elkaar tegen en wordt aan mij gevraagd of

na 14:00 de vrijwilligers kosteloos mogen fotograferen.

Ik antwoord bevestigend en vertel ze dat het onderhoud best een hoop

tijd en moeite kost en de vrijwilligers op deze manier bedankt worden.

Ze denken dat ik 1 van die vrijwilligers ben en

waarom zou ik ze uit die droom helpen he?

Ik sta tenslotte nergens over te liegen.

Snel de hut in en ik zie direct de Kemphanen in het water 

staan op een meter of 15 afstand. 

Geweldig.

Kemphaan

De Kemphanen staan dicht op elkaar en dat  zorgt voor wat rommelige foto's.

Maar dan kan ik er eentje een beetje geïsoleerd op de plaat krijgen.

Het is een kwestie van constant de boel bekijken en je kansen pakken.

Het licht is eigenlijk te hard, maar dat neem ik maar op de koop toe.

Kemphaan

Mooi hoor zo'n enorme nekkraag, maar met tegenwind zie je geen hand voor ogen.

Ik merk wel dat de mannen een beetje uitgeblust zijn

en hun energie al eerdere op de dag verspeelt hebben.

Er is dus niet heel veel actie van mannen onder elkaar.

Het aantal vrouwtjes is ook nog niet zo groot,

die komen namelijk meestal iets later aan dan de mannen.

Toch zijn er een aantal vrouwtjes aanwezig en die krijgen een hoop aandacht.

Kemphanen

Zodra er een vrouwtje in de buurt komt, doet het mannetje zijn kop naar beneden,

zet zijn kraag en hoofdtooi op en laat ook af en toe

zijn achterkant zien.

Dit doen ze overigens ook wanneer er een concurrent in de buurt is

en dus is het een ritueel om indruk te maken.

Het echte strijdgewoel barst pas los op de broedplaatsen.

Hier zie je alleen wat schermutselingen en wat indruk maken op de vrouwen.

Het unieke aan het prachtkleed van de Kemphaan is,

is dat ze allemaal uniek zijn qua uiterlijk.

Natuurlijk is dat bij de meeste vogels het geval, maar dan zijn het kleine

nuances in de tekening en is het moeilijk herkenbaar.

Kemphaan

Dat is bij de Kemphaan dus zeker niet het geval.

Heel duidelijk zijn ze uit elkaar te houden. Wanneer de kleur van de hoofdtooi

al eens overeenkomt, dan verschillen de kragen weer of

de kleine "wratten" rondom de snavel hebben een andere kleur.

Alle mannen zien er echt anders uit.

Geen idee of dit uniek is in het dierenrijk, maar ik weet niet

zo gauw geen andere diersoort die dit ook heeft.

En dan is er ook nog een duidelijke rangorde bij de mannen.

Kemphanen

In het gebied waar de balts plaats vindt hebben de honkmannen een vaste plek

veroverd en die vierkante meter wordt keihard verdedigd.

De sateliet-mannen worden door de honkmannen toegestaan en

die bewegen zich vrij door het baltsgebied heen.

Ik heb begrepen dat deze mannen meestal een witte hoofdtooi en

een witte kraag hebben.

Dan zijn er de randmannen en zoals de naam al zegt houden die

zich op aan de randen van het gebied.

Deze worden direct verjaagd door de honkmannen,

wanneer ze toch proberen in het gebied te komen.

Verdwijnt 1 van de honkmannen van het toneel,

dan neemt een randman die plek over.

De honkmannen zijn n ieder geval de eerste die paren.

Het recht van de sterkste in de natuur.

Kemphanen

En dan zijn er nog de stiekemerds.

De Faren.

Deze mannetjes zijn niet fraai uitgedost, maar zien er uit als een vrouwtje.

Ze zijn de meest zeldzame van alle mannen en

ze gebruiken hun camouflage om rustig door het gebied te lopen

en wanneer ze de kans krijgen, proberen ze te paren.

Het nadeel van eruit zien als een vrouw,

is dat ze zelf ook regelmatig besprongen worden door de andere mannen.

Kemphaan

Ik weet soms niet waar ik mijn lens op moet richten,

want er staan inmiddels zo'n 50 vogels tussen de 10 en 20 meter van de hut.

En dan heb ik het nog niet eens over een stuk of 30 exemplaren 

die op 40 meter afstand op de oever staan.

Kemphanen

Ik probeer de vrouwtjes in het oog te houden,

want waar de vrouwen zijn is meestal ook de actie.

Kemphanen

Maar ja, dan gaan er opeens ook een aantal badderen en

op het eind van dat ritueel komen ze altijd een stukje omhoog vliegen.

Ik probeer overal op te letten en de camera maakt overuren.

Kemphanen

Kemphanen

Het is net een muts van een stierenvechter he?

Ben benieuwd of dat hoofddeksel hier ook ook van afgeleid is.

Kemphanen

En die arme mannen maar constant bezig zijn om aandacht te krijgen

en die vrouwen die alleen maar bezig zijn met badderen en eten.

Die zijn nog helemaal niet bezig met voortplanten.

Kemphaan

Inmiddels is het 15:15 en hoor ik iemand aankomen lopen.

Zijn het meerdere mensen dan is de kans groot dat het er voor mij opzit.

Het is echter maar 1 persoon en het lijkt erop dat hij

er geen enkel probleem mee heeft, dat ik wat langer blijf zitten.

Kemphanen

We vermaken ons uitstekend met het groepje Kemphanen en

twee camera's schieten de ene foto na de andere.

Maar goed dat het digitale fotografie is.

Kemphanen

De Kemphanen verhuizen opeens naar de rechterkant van de hut en dat zorgt toch 

weer voor andere omstandigheen.

Kemphanen

Maar de vorstelling blijft hetzelfde.

De mannen blijven zich uitsloven voor de vrouwen en af en toe komt het tot 

een kort gevecht.

Nou ben ik een jaar of 10 getuigen geweest van echt baltsgedrag

op een plek waar ook gepaard werd en dus ook keihard gevochten.

Maar toen had ik nog niet de apparatuur die ik nu heb en

had ik ook niet goed door hoe speciaal dat wel niet was.

Als ik toen wist wat ik nu weet, had ik daar uren langer doorgebracht.

Maar ja, dat heb ik wel met meer dingen.

Kemphanen

Kemphanen

Wanneer de Kemphanen weer verhuizen naar de plek voor de hut,

merk ik al snel dat het vuur gedoofd is.

De vogel hebben meer aandacht voor een bad en de meeste steken

de kop in de veren om even een tukkie te doen.

Voor mij het teken om dan toch maar op te stappen en 

om 16:15 uur loop ik met mijn spullen naar de auto.

Volgend jaar nieuwe kansen.

In een volgend blog een reportage van twee dagen Emmen.

Eén dag in een gewone vogelhut en één dag in de voliere-vogelhut

 met oa deze:

Kleine Bonte Spechten

Tot de volgende keer,

René