De Edelhertenbronst 2021

 

Edelhert

September is de bronstperiode voor de Edelherten op de Veluwe.

Dé plek om dit van zeer dichtbij te aanschouwen is de Wildbaan in

het Nationaal Park de Hoge Veluwe.

Voor puristen een hels circus, maar voor heel veel mensen

een jaarlijks terugkerend hoogtepunt.

Op de Wildbaan zijn twee grote parkeerplekken die in de volksmond P1 en P2 worden genoemd.

Bij deze plekken worden iedere dag op een bepaald tijdstip oa appeltjes gevoerd.

Het krijgt dan inderdaad iets van een dierentuin-effect, maar het heeft wel veel voordelen.

Allereerst brengt het veel geld in het laatje voor het park.

Ik kom er bv alleen maar vanwege de Bronst en waarschijnlijk velen met mij.

Ten tweede zorgt het ervoor dat veel mensen niet door bossen hoeven te

denderen om iets mee te krijgen van de bronst met alle negatieve gevolgen van dien.

Dieren worden niet verstoord en de flora wordt niet vertrapt.

Ten derde heeft het een enorme sociale invloed.

Voor een hele grote groep mensen is het een ontmoetingsplek, waar urenlang

geouwehoerd wordt over camera's, lenzen en fotografieavonturen.

Ieder jaar weer en ieder jaar weer dezelfde verhalen.

Ze vinden het prachtig en veel mensen zijn er iedere dag te vinden

tijdens de bronstperiode.

Ten vierde heeft het een onderwijzend effect.

Veel dagjesmensen en toeristen stoppen bij de parkeerplekken en

vragen wat er te zien is en wat er gebeurt.

Het zorgt voor een mooi stuk natuurbeleving bij zowel volwassen als kinderen.

En ja, het is een circus waar een paar honderd mensen in camouflagekleding

opgesteld staan in een rij met een batterij aan camera's waar je U tegen zegt.

Maar als je je daar een beetje voor af kunt sluiten,

dan kun je ook ontzettend genieten van de bronstperikelen.

Ik vind het in ieder geval geweldig om te bekijken en te ondergaan.

Edelherten

Eind augustus lees ik toevallig dat de bronst al een beetje op gang begint te komen.

Omdat er begin september nog niet zoveel mensen aanwezig zullen zijn,

besluit ik om op 2 september eens te gaan kijken.

Normaliter maak ik er een dagje van , maar omdat de kijkhutten

allemaal nog gesloten zijn vanwege Covid, ga ik pas in de middag.

Rond 17:00 uur komt de boswachter aan en strooit de appeltjes.

Een groepje Wilde Zwijnen komt er direct op af en

vreet het merendeel al snel op.

Pas 2 uur later komen er eindelijk wat herten op af.

Een geweidrager sjokt achter het kleine groepje aan,

maar verder gebeurt er helemaal niets.

Het valt enorm tegen en op het moment dat ik eigenlijk in wil gaan pakken,

zie ik wat kleine hertjes uit het bos komen.

Ik kijk nog eens goed en zie dan pas dat het een grote groep Moeflons is.

Die had ik hier nog niet eerder gezien.

Moeflons

De zon staat al een stuk lager en zorgt voor mooi licht.

Ik hoop op een volwassen mannetjes schaap met van die grote gekrulde hoorns.

Helaas lopen er alleen maar ooien en jonkies.

Dan toch nog een jong mannetje. Ook leuk.

Moeflons

Inmiddels is bekend dat de Moeflons gaan verdwijnen,

want ze schijnen een te makkelijke prooi te zijn voor de Wolf.

De foto-opbrengst viel dus niet mee deze 2de September,

maar de echte bronst moet dan nog beginnen.

Twee weken later volgt poging nummer 2.

Inmiddels heb ik dan al wat foto's voorbij zien komen van burlende Herten

en zelfs van een gevecht.

Dus op 18 September reis ik weer af naar het Park.

Eerst rij ik wat door het Park, maar omdat ik eigenlijk niets bijzonders zie,

ga ik maar vast een kijkje nemen op de Wildbaan.

Om 14:30 kom ik daar aan en zie ik al behoorlijk wat auto's en

mensen op de parkeerplek staan.

Ook zie ik mensen al fotograferen en zie ik dat er een hert

heerlijk in de schaduw van een boom vlakbij de weg ligt.

Hubertus

Het blijkt het beroemdste hert van Nederland te zijn: Hubertus.

Nou kom ik al heel wat jaartjes tijdens de bronst in dit Park,

maar ik denk dat ik 1 van de weinigen ben, die Hubertus nog nooit

op de foto had gezet.

Hubertus is geloof ik 10 jaar en is ontzettend tam.

Het dier is van jongs af aan gewend aan mensen en dus makkelijk benaderbaar.

Hij heeft een imposant gewei, maar is tijdens eerdere gevechten

blind geraakt aan zijn linkeroog.

Normaliter wordt zo'n hert dan vaak afgeschoten,

maar deze brengt een hoop geld in het laatje en

laten ze dus lekker rond banjeren.

En waarom ook niet.

Hubertus blijft lekker liggen in de schaduw,

totdat de zon zover gedraaid is, dat hij verdreven wordt van zijn stekkie.

Hubertus

Hij laat wel even zien dat voor hem de bronst begonnen is.

Hij plast tegen zijn buik, zodat hij lekker geurt voor de dames.

Hubertus

Daarna urineren in de modderpoel en de geurende modder

tegen zich aan gooien.

Ja, Hubertus is er klaar voor.

Na een uitgebreid modderbad begint het hert de takken van

bomen aan te vallen om ook daar zijn geur te verspreiden.

Een aantal takken blijven als versiersel in zijn gewei zitten.

Hierna verlaat Hubertus het veld en het zal voor mij

de eerste ontmoeting en direct ook de laatste ontmoeting met Hubertus zijn.

Drie dagen later wordt Hubertus dodelijk verwond tijdens een gevecht in zijn lies.

Omdat hij blind was aan zijn linkeroog, zag jij zijn tegenstander

niet aankomen en werd dodelijk gespietst.

Het zorgt voor veel emoties bij een hoop vaste bezoekers van het Park

en het nieuws haalt ook de landelijke media.

Voor veel mensen zal het Park niet meer hetzelfde zijn en

zullen ze de ontmoetingen met Hubertus enorm missen..

Maar ja, that's life.

Een kleine twee uur nadat Hubertus het veld verlaten heeft,

komt de boswachter weer appeltjes strooien.

Wild Zwijn

Wanneer de boswachter klaar is met strooien tikt hij met zijn schep tegen de bak en

daarmee luidt hij de etensbel. De herten weten dan dat het eten is opgediend.

Maar de Zwijnen weten dat inmiddels ook en komen al snel uit het bos.

Voorgaande jaren kwamen altijd eerst de herten en pas wanneer die klaar waren,

kwamen de Zwijnen de restjes opeten.

Maar nu is dat andersom.

Zwijnen zijn zeer intelligent en hebben natuurlijk snel door,

dat ze er eerder moeten zijn dan de herten om meer lekkers te kunnen eten.

Maar de herten komen er ook al snel achteraan.

Edelherten

Altijd komt de meest ervaren Hinde als eerste uit het bos.

Deze leidhinde neemt de omgeving in zich op en beslist 

of de boel veilig is. Dit wordt zekeren genoemd.

Zodra zij het veilig vindt, volgt de rest van het roedel al snel.

De geweidrager sjokt er meestal achteraan.

Alhoewel bijna iedereen die langs de Wildbaan zit, al honderden 

zo niet duizenden foto's van Edelherten heeft, merk je toch dat 

iedereen alert wordt wanneer de eerste Hinde uit het bos komt.

De eerste camera's beginnen al te klikken, maar het geroezemoes

neemt toe wanneer er een geweidrager uit het bos komt.

Dan wordt het tijd voor iedereen om de camera aan te zetten en

de eerste foto's te nemen.

Edelhert

Het is werkelijk een prachtig exemplaar. 

Het plaatshert gaat er eventjes goed voor staan en

kijkt richting de rij met fotografen met een air van: Ik ben de koning!

Op zo'n moment vergeet ik gewoon alle mensen om me heen

en geniet ik van deze prachtige dieren.

Er zijn maar weinig plekken waar je dit zo mooi kunt meemaken.

Edelhert

Hoewel het plaatshert mooie plaatjes oplevert, is er op deze plek nog

weinig te merken van de bronst.

Heel af en toe klinkt er een burl in het bos en proeft het

plaatshert constant de lucht om uit te vinden of er al een hinde gedekt kan worden.

Om een uur om 6 geef ik het op en besluit om bij een andere plek mijn geluk te proberen.

Wanneer ik daar aankom, zie ik dat meerdere mensen op hetzelfde idee gekomen zijn.

Het is een beetje een vaste routine voor veel fotografen.

Eerst naar de Wildbaan en dan om een uur of 6 richting het Reemsterveld.

Dat is een plek waar je mooi met tegenlicht kunt fotograferen.

Maar vandaag is daar ook niet heel veel te zien.

Op een bepaald moment steekt er een Hert over.

Edelhert

Hij burlt een paar keer en dat zorgt voor een mooi beeld.

Dan hoop je dat het Hert de heuvel opwandelt en voor een mooi

silhouet zorgt tegen de ondergaande zon.

Maar ook dat zit er vandaag niet in.

Soms zit het mee en heel vaak zit het tegen.

Omdat ik nog steeds niet tevreden ben met de foto-opbrengst wil ik toch nog

graag nog een keertje naar het Park gaan.

Maar omdat het de voorgaande twee keer niet echt groots was,

twijfel ik enorm.

Dan zie ik meldingen en foto's van een Lammergier en een Steenarend

die zich allebei op een bepaalde plek in het Park laten zien.

En er zitten ook echt mooie platen bij. Niet van die vage shots van grote afstand.

Omdat ik het ook leuk zou vinden om Hubertus nog wat beter 

op de foto te krijgen, kijk ik even wanneer de weersverwachting goed is.

De 22ste wordt een mooie dag en ik neem vrijaf.

Deze keer ga ik al vroeg op pad en gaat de fiets mee.

Ik wil vroeg op de plek zijn waar de roofvogels gezien zijn.

De avond daarvoor lees ik dat Hubertus dood is.

Aangevallen door een concurrent en daarna uit zijn lijden geholpen door de boswachter.

De faceboekpagina van Het Park loopt vol met filmpjes, foto's en reacties

over Hubertus. Het maakt enorm veel los bij een hoop mensen.

De bekendste bewoner van het Park is niet meer.

Web

Wanneer ik aankom bij de plek waar de Lammergier al een paar dagen verblijft,

zie ik al een stuk of 10 vogelaars staan. Zowel de Lammergier als de

Steenarend zijn nog niet gezien en als ik het goed hoor,

dan schijnt er ook nog een Zeearend rond te vliegen in deze buurt.

Ik installeer de camera op het statief en het lange wachten gaat beginnen.

Twee uur later vind ik het wel mooi geweest en probeer iets te bedenken

wat ik dan kan doen. Het duurt namelijk nog erg lang voordat de

boswachter de appeltjes gaat strooien.

Ik hoef dus ook niet te hopen dat ik Hubertus ergens tegenkom.

De vogelhutten zijn nog steeds gesloten.

Normaal gesproken zit ik in deze periode een paar uur

in de hut bij Otterlo en daarna in de hut van Schaarsbergen,

voordat ik naar de herten ga.

Maar dat feest gaat dus niet door.

Ik besluit om een bezoekje te brengen aan de Vlindertuin in Harskamp.

Lekker dichtbij en een mooie plek.

Oranje Passiebloemvlinder

Eigenlijk vind ik alleen de Europese vlindertuin leuk.

De Tropische vlindertuin interesseert mij niet zo.

Ik zal niet alle vlinderfoto's laten zien die ik daar gemaakt heb,

want het gaat tenslotte om de Edelherten.

Rupsen van de Monarchvlinder

Ik heb mij er toch mooi een uurtje of 2 vermaakt.

De vlinder waar ik vooral naar op jacht was,

is de Koninginnenpage.

Maar dat is nou net een vlinder die enorm op moet warmen

en terwijl alles lekker in de rondte vloog,

bleven de Koninginnenpages tegen de wanden hangen.

Dan maar een beetje rupsen fotograferen.

Rupsen van de Monarchvlinder

Om een uur of 1 begonnen eindelijk de Koninginnenpages te vliegen.

Maar ja, dan nog op de foto zien te krijgen he.

Koninginnenpage

Ik heb toch best wel wat aarige foto's van deze soort kunnen maken 

en deze vond ik het wel waard om hier te plaatsen.

Detail van vleugels Koninginnenpage

Dan komt het moment dat je het allemaal wel gezien hebt en

maar weer terug naar het Park gaat.

Op de parkeerplaatsen aan de Wildbaan is het inmiddels een drukte van belang.

Tientallen mensen hebben hun auto al geparkeerd en zitten lekker in

het zonnetje en zijn in afwachting van de herten.

Als je vroeg komt, heb je tenminste een mooi plekje vooraan.

De hele Hoge Veluwe commune is aanwezig en de stoere verhalen 

komen voorbij. Foto's worden tevoorschijn getoverd op de telefoons

om elkaar de ogen uit te steken.

Het is fantastisch om naar te kijken en om het te volgen.

En soms hoor je ook nog eens een goeie tip.

Altijd makkelijk.

Maar het duurt nog een paar uur voordat de herten gevoerd gaan worden

en besluit ik om nog eens langs de plek van de grote roofvogels te gaan.

Er staan behoorlijk wat vogelaars inmiddels en natuurlijk was

de Lammergier net behoorlijk lang goed in beeld.

Maar gelukkig niet zo goed, dat er superplaten zijn gemaakt.

Ik heb goede hoop dat hij nog terug komt en zet mijn spullen klaar.

Maar de vogel heeft er geen zin meer in en verder

valt er ook helemaal niets te zien.

Dan toch maar naar de Wildbaan en een uurtje wachten totdat de boswachter komt.

Edelhert

Zoals ik eerder vertelde zijn er twee plekken langs de Wildbaan

waar je terecht kunt. Bij P2 heb je een mooiere achtergrond, omdat de bomen

wat verder weg staan. Maar de herten komen niet altijd op dat veld.

Meestal komen ze eerst op P1 en als het eten daar op is, willen ze nog

wel eens verhuizen naar P2.

Dus kies ik altijd P1 uit als beginplek.

Op dat veld ligt een modderpoel en dat is een plek

waar vaak iets gebeurd. Herten die een bad nemen of

kalfjes die er doorheen huppelen.

Ik ga meestal gewoon tussen de auto's staan ter hoogte van die poel en

dan achter mensen die vanaf een laag standpunt fotograferen.

Dan kan ik mooi met mijn statief daar overheen fotograferen.

Werkt altijd en dan hoef je niet al heel vroeg een plekje uit te zoeken.

Het is duidelijk dat de bronst nu echt op gang is gekomen,

want er wordt flink geburld in het bos.

De boswachter komt ook nog eens lekker vroeg om te voeren

en de herten komen bijna direct uit het bos.

Een mooi bronstroedel van een stuk of 25 hinden en kalveren en

een prachtig mooie geweidrager.

En die gaat ook nog eens direct naar de modderpoel

om even uitgebreid in bad te gaan.

Edelhert

Terwijl de hindes en jonge herten zich tegoed doen aan het voer,

maakt het Hert er een mooi spektakel van.

Lekker urineren in de kuil en er daarna inrollen,

zodat hij lekker ruikt voor de dames.

Hij loopt richting een paar afgedwaalde hindes en dan opeens komt

er een andere geweldenaar uit het bos.

Zo uit het niets is hij daar opeens.

Ik kom al jaren op deze plek en er zijn een aantal momenten

waar iedereen op zit te wachten.

Dat zijn  momenten dat twee Hinden op hun achterpoten gaan staan

en elkaar bevechten. Het zogenaamde Lepelen.

Of dat een jong kalfje gezoogd wordt.

Het meest gefotografeerde moment is wanneer een geweidrager burlt.

Een hinde die gedekt wordt door een mannetje 

en natuurlijk een gevecht tussen twee mannen zijn de momenten waar iedereen op hoopt.

Die gevechten vinden bijna altijd plaats in het bos

of natuurlijk net achter een boom.

Maar nu zie ik vlak voor mijn neus een confrontatie ontstaan.

Ik voel gewoon de spanning om mij heen stijgen.

Iedereen die goed zicht op beide herten heeft is er klaar voor

en je hoort allen maar het klikken van de vele camera's

De staredown

Geeft 1 van de 2 het al bij voorbaat op en lopen ze langs elkaar heen of knallen ze op elkaar?

Tijdens de hoogbronst razen de hormonen door hun lichaam en zullen ze

niet snel zo'n mooi roedel opgeven.

Niet zonder er voor te strijden tenminste.

Het modderhert loopt langs de uitdager, maar je kunt aan de opengesperde ogen

zien dat het modderhert er klaar voor is.

Wanneer het modderhert de ander helemaal gepasseerd is,

zie ik het gebeuren.

Het modderhert doet zijn kop naar beneden en draait het gewei

richting de uitdager. Tegelijkertijd draait de uitdager zijn hoofd schuin naar beneden

richting het modderhert.

De aanzet tot het gevecht

Nu is er echt geen weg terug meer en geld het recht van de sterkste.

Beng!!!!

Met een enorme geluid knallen de geweien op elkaar.

De eerste ronde

Eindelijk na zoveel jaren zie ik een gevecht van twee Edelherten,

vlak voor mijn neus en zonder dat er storende objecten tussen staan.

Geweldig om het krachtsvertoon te zien en je hoort de 

opwinding om je heen.

Hier komen al die mensen iedere dag voor.

Maar het echt op deze manier kunnen zien en fotograferen,

gebeurt niet zo heel vaak.

Vrouw en kinderen eerst

Terwijl de mannen vechten, maken de vrouwen en kinderen dat ze uit de weg komen.

Maar dat doen ze op hun dooie akkertje.

Ik krijg de lachers op mijn hand, door hard te roepen dat ze door moeten lopen.

Ze staan namelijk zeer storend in de weg.

Gelukkig luisteren ze.

Inmiddels is wel te zien dat de uitdager de overhand krijgt.

De Krachtmeting

De uitdager duwt het plaatshert langzaam maar zeker achteruit.

Het plaatshert zet zich schrap, maar schuift aldoor een beetje verder naar achteren.

Close-up

Het modderhert deinst nog iets verder achteruit en er lijkt een beslissing te komen.

De laatste ronde

De geweien komen weer uit elkaar en het plaatshert moet zijn 

meerdere erkennen in de uitdager.

Nadat ze helemaal los zijn gekomen van elkaar,

druipt het modderhert af.

Terwijl de camera's zwijgen en het adrenaline-niveau bij

de toeschouwers weer normale proporties aanneemt,

gaat de uitdager er eens even stoer voor staan.

De Winnaar

Het nieuwe plaatshert ziet er indrukwekkend uit en hij

laat even duidelijk horen wie de nieuwe baas is.

De Overwinningskreet

Een enorme oerkreet schalt over het veld en

dan is het eindelijk tijd om de camera even tot rust te laten komen.

De buffer ziet tsjokvol en de vele beelden

moeten even weggeschreven worden.

Vanaf het moment dat de twee herten elkaar aankeken tot  aan

de oerkreet zit iets meer dan een minuut.

Een minuut die voor mijn gevoel 5x zo lang duurde.

Echt geweldig om dit zo mooi te kunnen zien en vast te leggen.

Een Overwinningsbad

De nieuwe baas neemt een uitgebreid modderbad en maakt ook daar een spektakel van.

Het Hert staat gewoon echt stijf van de testosteron.

Alles gaat met extra power

New King in town

De herten blijven nog tot 17:30 uur op het eerste veld en dan 

gaat het roedel richting het tweede veld.

Ik pak dus maar mijn spullen bij elkaar en wandel ook die kant op.

Het enige wat de mensen daar tot dan toe gezien hadden,

waren een zooitje Wilde Zwijnen die weer alle appeltjes  opgegeten hadden.

De herten laten zich dan ook niet goed zien op het tweede veld en

dit is nou precies de reden waarom ik altijd het eerste veld kies.

Na een half uurtje wachten ga ik maar richting het Reemsterveld.

Het belooft een wolkenloze zonsondergang te worden en

dan kunnen er wel eens mooie beelden tot stand komen.

Het is al erg druk aan de rand van het Reemsterveld en ik heb moeite

om een mooi plekje te vinden.

Al snel komt er aan de linkerkant een geweidrager uit het bos.

Tot een aantal jaren terug werd er op dit veld ook gevoerd,

maar daar zijn ze mee gestopt.

Er schijnt een soort van VIP-hut gebouwd te zijn, waar

ze nu naar toe gelokt worden met eten.

Tsja, wie betaald, die bepaald.

Maar daardoor is de kans dus niet zo heel groot dat de herten

een beetje dichtbij komen en is het in spanning afwachten.

Het geluk is ons deze avond goed gezind,

want de geweidrager komt al burlend onze kant op.

Edelhert

Het Hert wandelt rustig de heuvel op en laat zich constant goed horen aan

 de andere geweidragers die op dit grote veld rondstruinen.

Door het tegenlicht krijg je mooie silhouetten en dan hoop je natuurlijk

dat zo'n hert even boven op de heuvel stopt en begint te burlen.

Maar het is eigenlijk net even te vroeg, want de zon staat

nog te hoog. Ik kijk naar de zon en op mijn telefoon hoe laat het is.

Het duurt nog wel minstens een 45 minuten tot zonsondergang.

Edelhert

Dus hoop ik dat het Hert gewoon nog even in de buurt blijft,

maar al snel lijkt het erop dat dit niet gaat gebeuren.

Hij loopt de heuvel aan de andere kant af en gaat richting de bosrand.

Ondertussen laat hij luid burlend horen dat hij er klaar voor is.

Edelhert

Gelukkig rijden er twee fietsers over het pad langs de bosrand en dat

doet het Edelhert omdraaien en terugkeren.

Een mazzeltje.

Want inmiddels is het nog maar een kleine 20 minuten tot de zon ondergaat.

De kans dat het Hert in de buurt blijft is ook groter geworden,

omdat een aantal Hinden nu ook bij de heuvel zijn.

Edelhert

De zon komt lager en lager en tegelijkertijd wandelt het Edelhert weer de heuvel op.

Jammer genoeg gaat hij niet staan burlen op de heuvel, maar in plaats daarvan

gaat hij lekker liggen uitrusten.

Dat was nou net niet de bedoeling ;-)

Dan hoop je dat hij toch nog een paar keer een kreet slaakt,

maar hij besluit om het toneel via de achterkant van de heuvel te verlaten.

Zonsondergang

Ik wacht nog even af, maar hij komt niet terug voor een toegift.

Alles bij elkaar was het toch een topdag voor mij.

Foto's van een gevecht en ook eindelijk eens een

frontale foto van een burlend Hert.

Benieuwd wat de bronst in 2022 brengt.

In een volgend blog lweer aandacht voor Gruttoland met oa deze:

Goudplevier die twee middelvingers naar mij opstak

Tot de volgende keer,

René